Kraslot Den Haag

Den Haag heeft een nieuw woordmerk. Dat deed nogal wat stof opwaaien. Terecht?

Wees gerust, de beroemde ‘Haagse Reiger’ staat nog steeds op één poot in het gemeentewapen. Het gaat namelijk niet om de gemeente Den Haag, maar om de stad Den Haag. En een stad is geen stad maar een product, verkocht door city-marketeers. Dat zijn mensen die hun boterham verdienen met ideeën als ‘Oogje op Zwolle’. Den Haag was gewaarschuwd: de vorige keer vroegen ze Anton Corbijn voor die klus. Een topfotograaf, maar misschien niet de aangewezen man om ons nieuwe volkslied te componeren, een NASA-raket te ontwerpen of het nieuwe logo van Den Haag te bedenken. Den Haag werd zo bijna 10 jaar lang de stad van ‘kleuter tekent spermacel’.

Hoog tijd voor een nieuwe logo, sorry, een nieuw woordmerk. Het resultaat daarvan (zie bovenaan deze column) werd vorige week gepresenteerd. GeenStijl en een dozijn designvrienden ontploften op mijn beeldscherm. Op zich goed nieuws: het nieuwe Haagse woordmerk viel op. Ik moest zelf meteen aan een kraslot denken. Onder een dun laagje groen zit gewoon het oude Den Haag verstopt. Transparant over greenwashing? Of een knipoog naar die lelijke seventiesbouw pal voor het Kurhaus? Ik was enorm benieuwd naar de opdracht die de ontwerper had gekregen, de zogenaamde ‘Creative Brief’. Een persvoorlichter legt geduldig uit: “Den Haag is vooral een stad van vrede & recht, van strand en zee, maar ook van Oranje, regering en toonaangevende instellingen.” Met zoveel speerpunten krijg je al gauw een stekelvarken als logo. Om het nog complexer te maken werden negen ervaren ontwerpers gevraagd. Allen opgeleid aan de Haagse KABK. Niet voor een oriëntatie of competitie, maar om met z’n negenen op therapeutische wijze aan één logo te fröbelen. “We hebben tijdens dit proces heel veel gesproken. Ook dat is Den Haag.” vertelt het persbericht. De uitkomst werd beoordeeld door lokale MKB-ers, de woonsector, onderwijsmensen en toerismebobo’s. Teveel boodschappen, vertaald door teveel ontwerpers, beoordeeld door teveel amateurs. Dat lijkt u en mij een slecht plan, maar vanuit de ivoren toren van de ingehuurde citymarketingprofessor Dr. Erik Braun zag het er kennelijk prima uit. Ik sprak met exact 11,11% van de grafici en hij zei dat ze samen voor het thema ‘verbinden’ kozen. Slim. ‘Verbinding’ is de duct-tape van reclamemensen en ontwerpers. Verbinding plakt recht en zee, maar ook strand en regering stevig aan elkaar. Het groen staat overigens voor onze grijsblauwe Noordzee en in het schuine deel van de H zie je de kustlijn terug. Het strand is zwart. Je kunt er grappen over maken, maar er is wel over nagedacht.

Daarmee heeft onze regeringsstad, onbedoeld maar toch, een heel passend woordmerk gekregen. Het staat symbool voor een overheid die geen keuzes kan maken. Waar polderprocessen belangrijker zijn dan principes, visie of resultaat. En dat hebben die negen Haagse ontwerpers werkelijk perfect verbeeld. Of je het nu mooi vindt of niet.

Volkskrant / 6 februari 2016 / Conceptman Scato van Opstall